Είναι πολύ πιθανό το Μοναστήρι του Αϊ-Λιά να το έχτισε η ιστορική οικογένεια Μελά- πρόγονοι του Παύλου Μελά- όπως γράφει ο Λέων Μελάς, την ίδια εποχή που χτίστηκε και ο πύργος της ένδοξης οικογένειας, πριν το 17ο αιώνα, διότι αρχές αυτού, οι Μελάδες επειδή αρνήθηκαν να εξισλαμισθούν έχασαν την περιουσία τους.
Ως το 1874 ο Αϊ-Λιά ήταν αυτόνομο Μοναστήρι με δική του μεγάλη περιουσία και πολλά γιδοπρόβατα. Λένε οι παλιοί, ότι τα γιδοπρόβατα τα άρμεγαν στην κορυφή της Ψηλοτέρας και ότι από εκεί το γάλα κατέβαινε στο Μοναστήρι με σωλήνες, «το σούγιαλο».
Από το 1874 και εξής το μοναστήρι του Αϊ-Λιά ήταν μετόχι του μεγάλου μοναστηριού του Σώσινου, γι΄ αυτό και το δίστιχο: ο Αι-Λιάς το Μοναστήρι έχει το Σώσινο νοικοκύρη.
128-18 ΟΕ
